Ik zit op de luchthaven van Johannesburg op weg naar Nederland. Precies 77 dagen ben ik nu in Zuid-Afrika geweest. 7 is voor mij altijd het getal van de volheid en volmaakt is minstens 2, dus het is wel een mooi getal en symbolisch.

Deze reis was ook vol, overvol. Ik had het plan om eens wat meer tijd voor mezelf te nemen en weer een paar hoofdstukken voor mijn boek te schrijven. Nu heb ik er materiaal bijgekregen voor nog een paar hoofdstukken.

Het begon allemaal heel mooi en leuk. Samen met Esther reisde ik naar Ritchie waar we op de Vlinder werden verwelkomd door Antoinette. Esther ging de andere week gelijk aan de slag op ons kinderproject. Twee weken later kwamen er twee studenten/vrijwilligers; Annelie en Janneke. Esther, Annelie en Janneke hebben mooie dingen gedaan en hiervoor kan je hun blogs lezen. 24 augustus gingen zij samen met Antoinette weer terug naar Holland. Een hele mooie ervaring zo niet vele mooie ervaringen rijker. Ik had nu even tijd voor mezelf, dacht ik ……..……

De eerste week ging ik elke dag naar het project om onze mensen verder te ondersteunen en te begeleiden in het werk wat ze deden. Ook moest ik nog een paar klusjes afmaken, zoals de zandbak en licht in de keuken. Maar de praktijk is dat je dan altijd langer bezig bent dan dat je van plan bent. Het was wel heel leuk om te zien hoe enthousiast ons team bezig was, hoe Klaas z’n groentetuin steeds groener werd en hoe het kinderaantal groeide. Wat ook heel erg mooi was, dat twee jonge vrouwen uit de gemeenschap begonnen om een groep kinderen traditionele dansen te leren. Nadat de kleintjes naar huis waren, kwamen er een 25 tal kinderen naar het project en kregen van Palisa en haar vriendin les in traditionele dansen.

De vriendin van Daniel begon in die weken met huiswerkbegeleiding van schoolgaande kinderen. Een prachtige aanvulling op het bestaande programma.

Uiteindelijk ging ik 1 september naar ons trainingscentrum en vertelde de groep dat ik een week niet zou komen. Dat ging echter heel anders. Op vrijdag werd ik gebeld door Kediratile, (de hoofdleidster) die vol zat met emotie en wanhoop. Zij vertelde al huilend dat de shack tegenover haar en haar man die nacht afgebrand was en dat de moeder en het dochtertje van 9 waren verbrand, de vader en het dochtertje van 4 waren in het ziekenhuis opgenomen met zeer ernstige brandwonden. Of zij het zouden overleven was niet zeker. Ik ben gelijk in de auto gestapt en naar het centrum gereden. Daar vond ik een team wat vol zat met emoties, wanhoop en verdriet. Zij vertelden dat zij die nacht buiten op straat hadden gestaan en de kinderen en de moeder in doodsnood hoorden schreeuwen en de vader schreeuwde alleen: “help mijn kinderen, help mijn kinderen!”

Elke dag ben ik vanaf dat moment naar het centrum gereden om de mensen daar te ondersteunen en mentaal te versterken. Zaterdag 11 september was de begrafenis van de moeder en het dochtertje Alexandria. Inmiddels was Alexandra (het meisje van 4 jaar) ook overleden. Zij is een week later begraven.

Een week lang ben ik intensief met ons team betrokken geweest om hen te laten praten en het gebeuren een plaats te geven. Maar ook voor de kinderen was het een verschrikkelijke ervaring om hun maatje op deze manier te verliezen.

Een week later werd ik gebeld door Natalie, één van onze vrijwilligsters. Er was iemand de shack van haar moeder en broer binnengedrongen, had haar broer gestoken met een mes en vervolgens de shack in brand gestoken. Haar moeder lag in het ziekenhuis en haar broer was dood.

Ook dit vereiste van mij een hoge en intensieve inzet. Veel emotionele gesprekken, wat bij mij ook heftig binnenkwam. Inmiddels waren we begonnen met een actie om de shack van het gezinnetje te herbouwen en dat is gelukt. De vader ligt nog in het ziekenhuis, maar onze kinderen konden wel de nieuwe shack zien voor de vader van Alexandra.

Weer een week later; Palisa (de danslerares) belde mij, huilend en snikkend. Haar vriendin was plotseling erg ziek geworden, met de ambulance naar het ziekenhuis gebracht en daar overleden. Oorzaak is tot nu toe onbekend, maar waarschijnlijk een gezwel in de lever.

Heel veel emotie, heel veel verdriet, heel veel ellende, heel veel getraumatiseerde mensen. Om dit te verwerken en is best heel zwaar.

Gelukkig was onze hond Snuf bij de Vlinder (ons trainingscentrum) en die keek me steeds begripvol aan, zonder commentaar en kritiek. Af en toe legde hij zijn kop op mijn schoot of likte hij mijn voeten, alsof hij wilde zeggen: “Baas, ik ben er toch?”

Nadat alles een beetje tot rust gekomen was, brak er ten zuiden van Ritchie een grote brand uit. Boeren kwamen van heinde en verre om elkaar te helpen de brand te blussen. Vanaf de Vlinder zag ik grote rookpluimen in het zuiden, die zwarter en groter werden. Toen ik naar het noorden keek zag ik ineens vlammen aan de horizon, die zich snel uitbreidden.

Ik belde een buurman/boer en vertelde dat dit echt een groot vuur was en dat het snel uitbreidde. Hij vertelde mij dat dit aan de andere kant van de Rietrivier was, dus niet hun terrein, hij zei: “Dit pla ons nie, hulle aan dai kant van die rivier sal dit moet hanteer”.

Een lang verhaal kort, het was het begin van één van de grootste branden ooit. Uiteindelijk is het hele gebied tussen Kimberley en Ritchie, tussen Kimberley en Douglas en een heel groot gedeelte tussen Kimberley en Bloemfontein afgebrand. Toen ik na het weekend naar Bloemfontein reed, was het alsof ik door een vulkaanlandschap reed. Alles zwartgeblakerd en op veel plekken lagen dode bokken, die vastgelopen waren op de omheiningen en door het vuur ingehaald waren.

Uiteindelijk is er totaal 1.4 miljoen hectaren veld verbrand. Om je een idee te geven, de provincie Gauteng (waar Pretoria en Johannesburg in liggen is 1.8 miljoen hectaren). Dus een provincie ter grootte van Gauteng is afgebrand. Veel dieren zijn verbrand en ongeveer 50 boerenplaatsen zijn totaal vernield en niet meer bruikbaar. Door het vuur is er nu een tekort aan voer voor ongeveer 40.000 dieren, voornamelijk wild.

Ik heb in de dertig jaar dat ik nu in Zuid-Afrika werk veel meegemaakt; mooie en minder mooie dingen. Maar dit was een periode die ik nooit meer zal vergeten. Ramp na ramp stapelden zich op als een bijna niet te verwerken nachtmerrie.

Ik wil echter afsluiten met positieve verhalen.

  • Het shack gedeelte wat vroeger “Vat ’n klip saam heette” heeft de gemeente omgedoopt in Alexandra Park (vernoemd naar het jongste meisje uit het gezinnetje wat door de brand getroffen is).
  • Het team is naar elkaar toegegroeid en hechter geworden en hebben meer en meer het gevoel dat het echt hun project is.
  • In Alexandra Park is een buurtwacht opgericht. De politie ondersteunt hen voor 100% in hun acties tegen gevaar en criminaliteit.
  • De shack is herbouwd, als de vader uit het ziekenhuis komt heeft hij in ieder geval een plaats waar hij weer kan wonen.
  • Het kinderaantal wat ons project bezoekt groeit en we kunnen hen op verschillende manieren opvangen en begeleiden.
  • De ouders zijn heel erg betrokken bij en met het project.
  • Het project gaat meer en meer een centrale plaats innemen.
  • We konden gelukkig nog even een paar dagen naar Pilanesberg, een natuurpark vlak bij Rustenburg, om tot besef te komen dat Zuid-Afrika ook heel mooi is en een prachtige natuur heeft.

Nu naar Nederland, waar het “normale” leven weer hervat wordt of doorgaat. Ik heb nog veel te doen om mensen, scholen en organisaties weer betrokken te maken met ons werk. Door Corona heeft veel stilgestaan.

En ja we moeten nog veel geld binnen zien te krijgen, dus als je geven wilt heel graag, zie https://www.eyeforothers.nl/doneer/

Ton van der Smit